Kahve söz konusu olduğunda aklınıza hangi ülkelerin adı geliyor? Muhtemelen Kolombiya, Brezilya, Kenya, Etiyopya vs. sık duyduğunuz ya da mekanlarda gördüğünüz ülke adları geliyordur. Günümüzde bu ülkeler, dünya genelinde kahve ticaretinin büyük bir kısmını ellerinde tutuyorlar, bu yüzden bu ülkelerin adlarını sıkça kahveyle ilişkili olarak görüyoruz. Ancak kahve ticaretinin ilk zamanlarında durum hiç de bugünkü gibi değilmiş! Kahve ticaretini tabiri caizse başlatan bir kaçakçı var: Baba Budan.
Baba Budan Kimdir?
Baba Budan, 16. Yüzyıl’da Hindistan’da yaşamış, hem müslümanların hem de hinduların saygı duyduğu, el üstünde tuttuğu bir sufidir (tanım: sufilik ya da diğer adıyla tasavvuf inancına sahip olan kimse). Türbesi günümüzde Hindistan’dadır ve ziyarete açıktır.
Baba Budan ve Kahve Kaçakçılığı
Yazının başında kahve denince akla ilk gelen ülkelerden bahsetmiştim. Bu noktada akla pek gelmeyen 2 ülke var ve bu 2 ülke kahve ticaret tarihinin sıfır noktasında bulunuyorlar: Yemen ve Hindistan!
Kahve, 13. Yüzyıl’da yemenli bir çiftçinin, kahve çekirdeklerini fırında kurutup tüketmesiyle, bugün bildiğimiz formunu almıştır. O güne kadar kahve ağacının meyvesi yenir, çekirdeği ise pek tüketilmezdi, yaygın değildi. 16. Yüzyıl’a kadar kahve ticaretine egemen olan Yemen, bunu sağlamak için kahveyi yalnızca kavrulmuş ve öğütülmüş formda ihraç ediyordu; yaş kahve çekirdeklerini Yemen dışına çıkarmak yasaktı. Rivayete göre, o yıllarda hacdan dönen Baba Budan, 7 adet kahve çekirdeğini de sakalının içine saklayarak gizlice yanında götürmüş ve Hindistan’a sokmuştu. Hindistan’da Chikkamagaluru bölgesinde bulunan Chandragiri tepelerinin eteklerine bu 7 kahve çekirdeğini dikerek kahve yetiştiriciliğine başlayan Baba Budan, zaman içinde Yemen’in ticari tekelini kıracak ve kahve yetiştiriciliğinin küreselleşmesi için “ilk kurşunu” atacaktı.
Uzun Lafın Kısası…
Yani, bugün içtiğimiz kahvenin tarihinde, bir kaçakçının kahve çekirdeklerini Yemen’den Hindistan’a yasadışı yollarla sokması yatıyor :)
Teşekkürler Baba Budan!